آینه‌کاری یکی از زیر شاخه های هنرهای تزیینی ایرانیان است
مارس 10, 2022
هنر آینه کاری یکی از شاخه های هنر های تزیینی در کشور ما محسوب میشود و اگر بخواهیم تاریخچه این هنر را مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم باید به دورهی ساسانیان بازگردیم. در این دوره از تاریخ کشور ما، اولین و زیباترین آینه کاری ها مرسوم شدند و بیشتر در کاخ ها و بناهای پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در هنر آینه‌کاری ، آینه‌کار با استفاده از شیشه و برش آن به اشکال متنوع، فضایی درخشان و زیبا در بناها می‌آفریند بازتاب نور در این آینه های کوچک و تشعشع آن باعث ایجاد درخشش و زیبایی خاصی میشود. از لحاظ استحکام نیز این نوع از تزیینات دکوراسیون داخلی بسیار مقاوم می باشد و تا سالهای بسیاری دوام دارند. اگر به مکان های تاریخی مختلفی رفته باشید و در آن مکان ها از تزیینات آینه کاری استفاده شده باشد، متوجه جلوه ی خاص و دوام بالای این آینه کاری ها خواهید شد.
اینه مدرن با کیفیت بالا
آینه‌کاری یکی از شاخه‌های هنرهای تزیینی ایران است و از ابتکارهای ویژهٔ هنرمندان ایرانی به شمار می‌آید و در دوره ساسانیان رایج بوده است. از آینه کاری های برجسته ی تاریخ کهن ایران میتوان به بنای دیوانخانه ی شاه طهماسب صفوی در سال (۹۳۰–۹۸۴ق/ یا ۱۵۲۴–۱۵۷۶م) اشاره کرد. این بنای زیبا و نمونه ی برجسته ی هنر آینه کاری در شهر قزوین قرار دارد.
دلیل بوجود آمدن هنر آینه کاری در تزیین بناهای ساختمان ها
در فرهنگ ایرانیان، دو عنصر اب و اینه نماد پاکی و روشنایی می باشد. مردم کهن ایران اعتقاد داشتند استفاده از آینه و وجود آن در خانه باعث ایجاد خصلت هایی همچون راستگویی و صفا در انسان ها می بارد و به همین دلیل نیز از آینه کاری در تزیین دیوارها و ستون ها، سقف و …. استفاده میشد
جالب است بدانید که حدودا در سده ی 10 هجری قمری، انواع آینه های مختلف از اروپا ( به ویژه ونیز) وارد کشور ما میشد. در ان دوره نیز همانطور که میدانید نقل و انتقال کالاها از راه های زمینی انجام میشود ممکن بود که در طول مسیر برخی از کالاهای مورد معامله دچار مشکل شوند و به آنها آسیب وارد شود. یکی از این کالاهای وارداتی به کشور ما، اینه های اروپایی بودند. اصولا در اکثر مواقع در طول مسیر این آینه ها در اثر ضربه و ناهمواری های مسیر و… دچار شکستگی میشوند.
همین موضوع نیز باعث بوجود آمدن هنر آینه کاری در ایران شد. شاید اکنون این سوال برای شما پیش آید که هنر آینه کاری چه ربطی به موضوع تجارت اینه داشت؟
در پاسخ به این سوال شما باید گفت که هنگامی که آینه های مورد معامله و خریداری شده از اروپا در طول مسیر دچار نقض و شکستگی میشدند، هنرمندان برای انکه از این آینه ها استفاده کنند و بجای ضرر اقتصادی از منفعت این کالا استفاده کنند، قطعات شکسته را در اندازه ها و طرح های مختلف در می آورند تا در تزیینات داخلی نمای ساختمان ها از آنها استفاده کنند.
اینه کار به روش سنتی ،هنر آینه کاری ، آینه کاری ، آشنایی با هنر آینه کاری
آینه کاری در آغاز با نصب جام‌های یک پارچه آینه بر بدنه بنا شروع شد
شیوه اجرای کار در آینه‌کاری این گونه‌است که نخست، طرح مورد نظر توسط طراح، معمار یا شخص آینه کار آماده میشود سپس کاغذ طراحی شده را سوزنی می‌کنند و برسطح کار می‌گذارند و روی آن گرده زنی می‌کنند. پس از آن از روی طرحی که به وسیله گرده بر دیوار منتقل شده، هنر آینه کاری را به وسیله چسباندن قطعات آینه روی دیوار با گچ و سریش به انجام می‌رسانند.
در سطوح آینه کاری زمینه کار دارای نقوش یا خطوط برجسته یا فرورفته‌است زمینه کار توسط یک فرد گچ‌بر مشابه طرح آینه کاری آماده شده، سپس قطعات آینه به وسیله آینه بر یا آینه کار در اندازه و اشکال مورد نظر با الگویی مقوایی برش داده شده (بدون انکه آنها را از هم جدا سازند) آماده میشود.
طرح شکسته
آنگاه آینه چسبان به وسیله خمیری که مرکب از گچ و سریش است قطعات آینه را براساس طرح به وسیله فشار آوردن دست به محل برش آنها روی گچ کشته بر سطح کار می‌چسباند و با فشار دست برجستگی و فرورفتگی مورد نظر را ایجاد می‌کند، سپس نقوش دلخواه و مورد نظر را پدیدار می‌سازد در خاتمه سطح کار را پاک کرده، براق می‌کند. اجرای طرح روی کاغذ پس از تشخیص ابعاد و تقسیم‌بندی گره محاسبه میشود سپس هر گره را در خود خرد کرده و به وسیله آینه‌های حمیل یک سانتیمتری که در اطراف نقش گره چسبانده میشود، گره اصلی نمایان میشود.
از آنجا که واردات آینه گران قیمت و شکننده بود، استادکاران ایرانی از مدت‌ها پیش به ساخت آینه‌های قلع و سیمابی می‌پرداختند. بعدها جیوه دادن آینه تغییر کرد و آب مقطر و “نیترات دراژن”(سنگ جهنم ) به کار بردند. این آینه چندان که باید شفاف نبود، از این رو در عمده آستانه‌ها و اماکن متبرکه آینه‌های بلژیکی به کار برده شده‌است
استفاده از تزئینات با آینه هیچ تداخلی با مدل ها مختلف دکوراسیون مدرن ندارد و حتی میتوان از ابزار چیدمان مدرنی همچون: کاغذ دیواری ها، سنگ کاری و… به همراه آینه ها استفاده کرد. همانطور که اشاره کردیم عمر این نوع از تزیینات نیز بسیار زیاد میباشد و تا سالها دوام دارند.
هنر آینه کاری نه تنها در ایران، بلکه در اکثر نقاط جهان مورد استقبال مردم قرار گرفت اما به دلیل استفاده ی بسیار زیاد از آن در بناهای اسلامی می توان از این هنر به عنوان نمادی از معماری اسلامی نیز نام برد
